به نقل از «خبرگزاری دانشجو»

نگاهی به رمان «سرزمین عجایب» / پیام‌هایی که رمان مورد عنایت مهم‌ترین جایزه ادبی دولتی به ما می‌دهد

تاریخ انتشار: ۱۱ دی ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۱۹۶۹۸۱

نوشین می‌تواند در کنار هر کدام از دوستان محفل ادبی که دلش خواست، روز‌ها زندگی خصوصی داشته باشد و خانه آن‌ها به حمام برود و لباس مردانه و زنانه هریک را که پسندید بر تن کند. نسبت آن‌ها را ادبیات معلوم می‌کند و همین اثر می‌شود نامزد مهم‌ترین جایزه ادبیات داستانی دولتی!  به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، سرزمین عجایب، یکی دیگر از آثار داستانی جعفر مدرس صادقی است که همانند بسیاری از نوشته‌های او با نشر مرکز سامان می‌یابد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

قصه زنی است اهل تهران که پس از شوربختی در ازدواج و جدایی از همسر، زندگی در غرب را رها کرده و ناامید و بی‌هدف به ایران بازگشته است.

خواننده در آغاز داستان با زنی به نام «نوشین» روبه‌روست که ابتدای داستان دنبال جایی مرتفع و مناسب برای خودکشی و خلاصی از زندگی می‌گردد، اما با وجود داشتن مادری سحرخیز و سرزنده که هر روز صبح، بر سجاده نماز سر بندگی فرود می‌آورد و سپس با مهربانی اجاق زندگی را روشن می‌کند، به یک دوست قدیمی رو می‌آورد و از آن دوست به افراد دیگری وصل می‌شود؛ جماعتی هنرمند و اهل ادبیات که سیگار به سیگار می‌چسبانند، لیوان‌هایشان را تند و تند پر می‌کنند و همه‌شان اجازه دارند دست بیندازند دور کمر بانوی داستان!

خانم قصه از مادرش بیزار است و تحملش نمی‌کند؛ چنان که برادرش با پدرش اختلاف جدی داشت و هنگامی که پدر، حاضر نشد خانه قدیمی را بکوبد و توسعه دهد، پسر جوان او را هل داد و همان ضربه در نهایت موجب مرگ پدر شد. به عبارتی، رفتار پسر تمامیت‌خواه، این اتفاق را رقم زد.

سرزمین عجایب، رمانی بدون فصل و پاراگراف است. گویی نویسنده، آنقدر سرشار از نوشتن بوده که بدون توقف، پیش رفته تا نقطه پایان کتاب را بگذارد؛ انگار نمی‌خواسته چانه‌های زنی سرگشته و ناامید از حرکت بایستد و حرافی‌هایش به انتها برسد. مدرس صادقی حتی برنگشته به نقطه آغاز داستان و یک بار دیگر مرورش نکرده که دیالوگ‌ها را در جملات جدا کند یا دست به اصلاح محاوره‌ها بزند. رمان، همان‌طور که سیال و بی‌نظم پیش رفته، روی کاغذ نشسته و به دست مخاطب رسیده است. در حالی که این رمان‌نویس، یکی از ویرایشگران متون فاخر و کلاسیک است و حتی در ویراست آثار تاریخی نظیر «سیرت‌النبی» دستی قدرتمند دارد.

جدا از این نکات فنی، نویسنده در این رمان ۱۵۹ صفحه‌ای در حال معرفی سبک زندگی الگوگرفته از شیوه زیستی غربیان است. «جیم» که یک پژوهشگر انگلیسی و علاقه‌مند ادبیات فارسی است، به ایران می‌آید و در حلقه دوستان شخصیت اصلی داستان قرار می‌گیرد. اما حضور او در ایران به چند سخنرانی و گشت و گذار در اصفهان و چابهار ختم نمی‌شود. آقای جیم در نهایت، مهمان همان مادری می‌شود که سجاده‌اش هر روز صبح، سوی قبله گشوده می‌شد. آن زن روشن‌ضمیر که البته منفور دختر خودش است، لباس‌های راحتی شوهرش را به مهمان خارجی می‌دهد که بپوشد و اجازه می‌دهد که هفته‌ها در خانه آن‌ها زندگی کند! به چه اعتباری؟ معلوم نیست.

از طرف دیگر، برادر نوشین که بعد از مرگ پدرش (پس از مشاجره و هل دادن و ضربه خوردن سر پدر) خانه را کوبیده و چند واحد آپارتمان در آن در آورده است، درصدد جدا کردن محیط زندگی بچه‌ها از والدین است و همسر او می‌گوید که آن‌ها تلاش می‌کنند تا زندگی مستقل را به بچه‌ها بیاموزند. در حالی که بر اساس سبک و سنت زندگی ایرانیان، فرزندان تا هنگام ازدواج و حتی پس از تأهل در کنار خانواده پدری خود زندگی می‌کنند.

این‌ها را علاوه کنید بر نامشخص بودن پدر ناتاشا (دختر نوشین). نوشین که از ابی جدا شده، در جایی از داستان می‌گوید که ناتاشا دختر ابی نبوده و دختر همایون (یکی دیگر از دوستانش!) و در نهایت، آقای جیم است که با افتخار می‌گوید ناتاشا دختر اوست و بهتر است او را ناتالی صدا کنیم.

نوشین قصه می‌تواند در کنار هر کدام از دوستان محفل ادبی که دلش خواست، روز‌ها زندگی خصوصی داشته باشد. خانه آن‌ها به حمام برود و لباس مردانه و زنانه هر یک را که پسندید بر تن کند. نسبت آن‌ها را ادبیات معلوم کرده است نه چیز دیگری.

در رمان جعفر مدرس صادقی کد‌های زیادی از ناامنی در ایران وجود دارد. نوشین پس از ترک یکی از مهمانی‌های ادبی در یکی از خیابان‌های شمال شهر تهران مورد آزار و اذیت و تعرض مکرر قرار می‌گیرد و همراه با مأموران پلیس که سیگار می‌کشند به کمپ بهزیستی منتقل می‌شود. آقای جیم هم که برای سیاحت و سخنرانی به اصفهان و چابهار رفته، بدون هیچ دلیلی و تنها به احتمال جاسوسی در جنوب کشور دستگیر می‌شود و از مأموران امنیتی ایران سیلی می‌خورد. این همان آقایی است که با رخت خانگی در منزل مادر مذهبی و اهل نماز، هفته‌ها زندگی می‌کند.

استحاله سریع آدم‌ها، ناامنی عمومی برای ایرانیان و دیگران، بی‌اعتباری قیود اجتماعی و پیگیری سبک زندگی غربی از پیام‌های آشکار این رمان است. هرچند نویسنده ۶۴ ساله کتاب، می‌خواهد اعتراض‌اش را به انبوه کسانی که خیال می‌کنند، چون چند کتاب خوانده‌اند حتما باید داستان بنویسند و شعر بگویند، فریاد بزند، اما این اعتراض بجا، در گذر مقاصد دیگر او در ذهن مخاطب، مانا و ماندگار نمی‌شود.

انتشار این کتاب در جمهوری اسلامی، اتفاق عجیبی نیست. نویسندگان و ناشران دیگری هم هستند که چنین مفاهیمی را در آثار تألیفی و ترجمه، تعقیب و ترویج می‌کنند. عجیب‌تر آن‌که این رمان، همین امسال در میان نامزد‌های جایزه جلال آل احمد بود؛ جایزه‌ای که اگر مبتنی بر مشی و مرام جلال بنا نهاده شده باشد، جدا از قوت و قدرت هر اثر به جهان‌بینی او می‌نگرد و قصه‌ای را تقدیر می‌کند که طبق اساسنامه، روح ملی و دینی را تقویت کند.

نکته جالب این‌که نامزد‌های این جایزه بزرگ و ۱۰۰ میلیونی در فاصله بسیار کوتاهی تا مراسم اختتامیه (حدود ۳ روز و گاهی کمتر از این) معرفی می‌شوند تا احتمالاً منتقدان، فرصت خوانش و نقد آثار را نیابند!

این جمله را هم از جلال آل‌احمد در کتاب «غربزدگی» داشته باشید: «آدم غرب‌زده هُرهُری مذهب است. به هیچ چیز اعتقاد ندارد، اما به هیچ چیز هم بی‌اعتقاد نیست. یک آدم التقاطی است و نان به‌نرخ‌روزخور است. همه چیز برایش علی‌السویه است. خودش باشد و خرش از پل بگذرد، دیگر بود و نبود پل هیچ است.»

منبع: خبرگزاری دانشجو

کلیدواژه: کتاب سرزمین عجایب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۱۹۶۹۸۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فیلم های پایان هفته تلویزیون از نگاهی دیگر

تلویزیون در ایام تعطیلات آخر هفته و سالروز شهادت امام صادق(ع) نزدیک به ۵۰ فیلم پخش می‌کند که در این بین اولین اثر حاتمی‌کیا و یکی از آخرین آثار بروس ویلیس دیده می شود.

به گزارش ایسنا، فهرست فیلم‌های آخر هفته سیما که برای پخش از ۱۱ شبکه اعلام شده، شامل ۴۶ فیلم است که از جمله آثار شاخص آن می‌توان به «بادیگارد»، «ریو»، «ویل هانتینگ نابغه» و «محاکمه ۷ شیکاگویی» و از جمله فیلمسازان شاخص آن می‌توان به مسعود جعفری جوزانی، کیومرث پوراحمد، ابراهیم حاتمی‌کیا، داوود میرباقری، همایون اسعدیان و آرون سورکین اشاره کرد.

۳۲ فیلم معادل حدود ۷۰ درصد این محصولات، خارجی‌اند و حدود ۳۰ درصد فیلم‌ها نیز در سینما و تلویزیون ایران ساخته شده‌اند.

به علت نزدیکی این آخر هفته به ۱۲ اردیبهشت ماه روز معلم، بخش قابل توجهی از این فیلم‌ها سوژه‌ای در ارتباط با تعلیم و تربیت دارند؛ آثاری مثل «قصه‌های مجید»، «جاده‌های سرد»، «پل سفید»، «لونانا در انتظار معلم» و «شش قهرمان».

در بین آثار انتخابی، دو فیلمساز با دو فیلم در این آخر هفته حاضرند. «بادیگارد» و «هویت» از ابراهیم حاتمی‌کیا و «هدیه» و «ریکا» از مسعود فرخنده پخش خواهد شد. در اتفاقی جالب، فیلم سینمایی «۳۰ نابغه» نیز روی آنتن دو شبکه خواهد رفت: پنجشنبه از شبکه نمایش و جمعه از شبکه امید.

همانند هفته گذشته، چهار فیلم در فهرست اعلامی از سوی روابط عمومی معاونت سیما به عنوان فیلم‌های جدید معرفی شده‌اند که پیش از این در ایام نوروز روی آنتن تلویزیون رفته اند. «رادیکال»، «مصلحت»، «زاده شده برای پرواز» و «محموله نهایی»، فهرست این چهار اثر را تشکیل می‌دهند.

ضمن اینکه در فهرست منتشرشده، فیلمی که برای پخش در باکس جمعه ساعت ۱۴ شبکه کودک برنامه‌ریزی شده، معرفی نشده است.

در این زمینه بخوانید:

تلویزیون در تعطیلات آخر هفته چه فیلم‌هایی پخش می‌کند؟

در میان این ۴۶ فیلم، دو فیلم «نامیرا» و «گریز از مرگ» جدید به شمار می‌روند. یکی از این دو اثر، تله‌فیلم «نامیرا» به کارگردانی محمد کرمانشاهی است که جمعه ۱۴ اردیبهشت ساعت ۱۴:۳۰ از شبکه سه سیما پخش می‌شود. این فیلم در سال ۹۵ ساخته شده ولی تاکنون در تلویزیون نمایش داده نشده و پس از حدود هشت سال به پخش می‌رسد. علت پخش نشدن این فیلم که سال ۹۶ حتی از جشنواره فیلم‌ها و سریال‌های پلیسی مسکو نیز جایزه گرفت، روشن نیست. علاوه بر امین زندگانی، شهرزاد کمال‌زاده، رامین راستاد و آیدین ختایی، پرستو صالحی هنرپیشه سابق تلویزیون در این اثر نقش دارد.

دومین فیلم جدید این آخر هفته، «گریز از مرگ» به کارگردانی مایک برنز است که جمعه ۱۴ اردیبهشت ساعت ۱۳:۳۰ روی آنتن شبکه تهران خواهد رفت. این فیلم از آن جهت اهمیت دارد که یکی از آخرین پروژه‌های سینمایی بروس ویلیس به شمار می‌آید. این هنرپیشه ۶۹ ساله هالیوود که بازیگری را به ناچار کنار گذاشته، در همان ایام که عوامل فیلم‌ها مجبور بودند دیالوگ‌ها را از طریق گوشی برایش بخوانند و توانایی حفظ کردن نداشت، به تدریج متوجه شد به بیماری زوال عقل مبتلا شده است.

جالب آن که فیلم «گریز از مرگ» به علت محدودیت‌های کرونایی، تنها در ۹ روز فیلمبرداری شده و تمام سکانس‌های این بازیگر نیز تنها در یک روز ضبط شده است! در سال ۲۰۲۱ جوایز تمشک طلایی نیز که به بدترین‌های هالیوود اهدا می‌شود، یک رشته ویژه با عنوان «بدترین بازی بروس ویلیس» اضافه کرد که ۷ فیلم این بازیگر در آن سال، ۷ نامزد آن را تشکیل می‌داد و فیلم «گریز از مرگ» هم یکی از آن آثار بود. بعدها وقتی خانواده بروس ویلیس رسما خبر بیماری او را به اطلاع عموم رساندند، این جایزه لغو شد.

از میان آثار تکراری این ایام نیز فیلم «هویت» اثر جالب توجهی محسوب می‌شود. این فیلم که برای پخش در روز شنبه ۱۵ اردیبهشت ساعت ۲۱ از شبکه نمایش برنامه‌ریزی شده است، نخستین فیلم بلند ابراهیم حاتمی‌کیا به شمار می‌آید که بسیاری مهجورترین فیلم این کارگردان می‌دانند. «هویت» در سال ۱۳۶۵ با سرمایه شبکه دو سیما و به عنوان فیلمی سینمایی ساخته شد، ولی هیچ‌گاه روی پرده سینما نمایش داده نشد و مستقیما در تلویزیون به پخش رسید.

گفته می‌شود به خلاف خاستگاه فکری ابراهیم حاتمی‌کیا که پیش از فیلمسازی، پاسدار و هنرمندی از جریان انقلاب بود، خسرو دهقان منتقد جریان عرفی نقد سینما، اولین منتقدی است که این فیلمساز را اصطلاحا کشف کرد و با نقدی که بر فیلم «هویت» نوشت، از فیلمساز خوش‌قریحه‌ای خبر داد که وارد سینما می‌شود.

انتهای پیام